In 2007 gaf de Gemeente Nijefurd aan Ruth Vulto Gaube de opdracht een verzetsmonument voor Workum te vervaardigen dat in de nieuwbouwwijk “Thomashof” geplaatst zou worden. Onderdeel van de opdracht was, dat het monument samen met de bovenbouwleerlingen van de drie basisscholen in Workum uitgewerkt moesten worden
Ruth Vulto Gaube:
“Uitgaand van drie verschillende vormen biedt zich de gelegenheid met dit monument drie stadia van een bevrijdingsproces zichtbaar te maken: onderdrukking – verzet / weerstand – vrijheid. Het verzet staat centraal en vormt het midden tussen een toestand van onderdrukking en een toestand van vrijheid.”
Onderdrukking
Beschouwt men de verhoudingen van krachten, het evenwicht tussen binnen en buiten, dan is onderdrukking een toestand waarbij de krachten van buiten af sterker zijn dan de innerlijke kracht.
Er is sprake van een sterke onevenwichtigheid waarbij de innerlijke kracht in een gedwongen passiviteit blijft steken. De vorm is ineengedoken, gesloten. Er is potentie, maar deze kan zich niet ontplooien
Verzet
In het stadium van verzet komt activiteit op. De innerlijke kracht komt in beweging en trotseert de kracht van buiten. Zij richt zich op en biedt het hoofd. Een labiel evenwicht ontstaat tussen de twee krachten. Wordt de weerstand te machtig, verandert hij in onderdrukkende agressie – wordt hij te zwak, dan is er weer sprake van onderdrukking van buiten. De vorm is dynamisch en begint zich te ontplooien. Ontwikkeling vindt plaats, maar de vorm blijft toch nog vrij gesloten om niet te kwetsbaar te worden.
Vrijheid
Vrijheid is een toestand van complete harmonie. De kracht van binnen kan zich nu volledig ontplooien, maar is getransformeerd. De eigen vrijheid moet altijd ook de vrijheid van de andere inhouden. Krachten van buiten en binnen corresponderen met elkaar. De vorm staat recht op en is volledig ontplooid. Deze toestand vraagt zorg, want hij is fragiel en kwetsbaar.
Ruth Vulto Gaube heeft in haar ontwerp bewust voor een abstracte vormgeving gekozen om duidelijk te maken, dat het bij het uitwerken van dit thema niet alleen om een individueel lot binnen een bepaalde tijdperiode gaat, maar om wezenlijke principes die altijd en overal geldig zijn. De bevrijding van concreetheid geeft hen een universeel karakter.
Tekst op de gedenkplaat :
Vanuit de onderdrukking
Je durven te verzetten
De vrijheid tegemoet
Ter nagedachtenis aan de Workumer verzetsstrijders
Ruth Vulto Gaube was heel enthousiast over dit project. “Het is in mijn ogen belangrijk de moed en de inzet van de Workumer verzetsstrijders op deze manier te eren.
Het hierbij betrekken van kinderen, in wie de toekomst van onze maatschappij ligt, is voor mij de kern van dit kunstwerk. Niet alleen de drie stenen beelden en de locatie waar het monument staat werden vorm gegeven met dit project. Ook het bewustzijn van deze jonge mensen heeft in de loop van deze 2 jaren een zeker veranderingsproces doorlopen. Hiermee werd een mogelijkheid geschapen om uit de geschiedenis te leren en grondprincipes te doorzien.
Het fundament voor een betere toekomst.
De stenen voor het monument werden in december 2007 op de drie basisscholen geplaatst, waar zij in de daarop volgende twee jaar bewerkt werden.
Onder schooltijd werkte Ruth Vulto Gaube iedere maandag op de basisschool “De Pipegaal”, iedere dinsdag op de basisschool “St. Ludgerus” en iedere vrijdag op de basisschool “It Finster”. Er werkten telkens twee kinderen tegelijk samen met haar aan het monument. Na ca. 1,5 uur werd er gerouleerd.
Door betrokken te zijn bij dit project maakten de kinderen niet alleen kennis met het beeldhouwvak door met hamer en beitel de vormen uit de steen te houwen, maar zagen zij en ook alle andere leerlingen van de scholen voor hun ogen het ontstaansproces, vanaf de ontwerpfase tot het volledig afgewerkte kunstwerk. Iets wat anders altijd achter gesloten deuren gebeurt. Zij voelen zich deel van de gemeenschap waar ook de verzetsstrijders bij horen en zijn zich bewust ervan dat hun werk bij zal dragen aan het algemene culturele erfgoed.
Het doel van de samenwerking met de kinderen was dat er door de gesprekken tijdens het werken, naast het daadwerkelijke stenen beeld ook een innerlijk beeld zou ontstaan, waardoor de kinderen zouden beseffen, waarom dit monument voor Workum eigenlijk gemaakt wordt en wat de moed van de mensen in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog, vandaag de dag nog met ons te maken heeft.
Het monument werd op 27 april 2010 feestelijk onthuld. Het staat nu in de wijk “Thomashof”.
Verbonden aan deze onthulling werd op 4 mei 2010 het Requiem van Gabriel Fauré in de St. Gertrudiskerk te Workum uitgevoerd. Net als bij de uitwerking van het monument werden ook hier voornamelijk kinderen en jongeren bij betrokken: het Martini Jongenskoor Sneek en het Roder Jongenskoor, begeleidt door het Nije Ensemble met jonge musici, onder leiding van dirigent Rintje te Wies.